«Պրի­գո­ժի­նի ապս­տամ­բու­թյա­ն» դեռ սպասվող հետեւանքները

Այն, որ, այս­պես ա­սած, «Պրի­գո­ժի­նի ապս­տամ­բու­թյու­նը» իր վրա մի­ան­գա­մից հա­մաշ­խար­հա­յին ու­շադ­րու­թյուն հրա­վի­րեց, ի­հար­կե, պա­տա­հա­կան չէր: Խոս­քը, վեր­ջին հաշ­վով, դե­պի Մոսկ­վա՝ աշ­խար­հի եր­կու գլխա­վոր մի­ջու­կա­յին տե­րու­թյուն­նե­րից մե­կի մայ­րա­քա­ղա­քի ուղ­ղու­թյամբ զոր­քե­րի տե­ղա­շար­ժի մա­սին էր, եւ ան­կախ այն բա­զում վար­կած­նե­րից, ո­րոնք դրված է­ին տե­ղի ու­նե­ցո­ղի տակ, մի­եւ­նույնն է, բուն փաստն ա­ռա­վել քան մտա­հո­գիչ էր:

ԻՆՉ ԿԱ­ՏԱՐ­ՎԵՑ ՌՈՒ­ՍԱՍ­ՏԱ­ՆՈՒՄ

Իսկ ա­հա այն պա­հից, երբ «Վագ­նե­րի» շա­րա­սյու­նե­րը փո­խե­ցին ուղ­ղու­թյու­նը, ա­ռա­ջին պլան մղվե­ցին եր­կու այլ հիմ­նա­կան հար­ցեր՝ ի՞նչ կա­տար­վեց, եւ դա ի՞նչ հե­տե­ւանք­ներ կու­նե­նա: Երկ­րորդ հար­ցի պա­տաս­խա­նը, ի­հար­կե, ուղ­ղա­կի­ո­րեն կապ­ված է ա­ռա­ջի­նի հետ. հաս­կա­նա­լով ի­րա­կան պատ­ճա­ռը, նոր մի­այն կա­րե­լի է հե­տե­ւու­թյուն­ներ կա­տա­րել սպաս­վե­լի­քի մա­սին: Իսկ «ինչ կա­տար­վե­ցը» այս պա­հին ու­նի մի շարք վար­կած­ներ, այդ թվում՝ մի քա­նի հիմ­նա­կան: Սկսած, որ այս­տեղ ոչ մի գլո­բալ խաղ չկա, «Վագ­նե­րը» պա­տաս­խա­նեց ի­րեն հասց­ված հար­ված­նե­րին, ին­չի մա­սին խո­սում էր Պրի­գո­ժի­նը: Ա­պա, թե սա Պրի­գո­ժի­նի ամ­բի­ցի­ա­նե­րի հե­տե­ւանքն էր, ո­րը հա­մեմ­վեց օ­տա­րերկ­րյա հա­տուկ ծա­ռա­յու­թյուն­նե­րի մի­ջամ­տու­թյամբ: Վեր­ջաց­րած, որ այս ա­մե­նը Պու­տի­նի եւ Պրի­գո­ժի­նի հա­մա­տեղ նուրբ խաղն էր՝ ուղղ­ված ինչ­պես ռու­սա­կան ներ­քին դաշ­տին, այն­պես էլ՝ ուկ­րա­ի­նա­կան պա­տե­րազ­մի հե­տա­գա ըն­թաց­քին: Մի­գու­ցե առ­կա բո­լոր վար­կած­նե­րի ո­րոշ դե­տալ­ներ կան, ի­րար հետ կա­պի մեջ են: Մի­գու­ցե ինչ-որ հստակ փաս­տեր, ո­րոնք ի ցույց դրեցին  «Պրի­գո­ժի­նի ապս­տամ­բու­թյու­նը», ի­րենց հեր­թին նախ­նա­կան պատ­ճառ­նե­րի մեջ ո­րո­շա­կի ուղ­ղում­ներ մտցրին եւ դեռ հե­տե­ւանք­ներ կու­նե­նան: Օ­րի­նակ, «Վագ­ներն» ակն­հայ­տո­րեն ու­ներ բա­վա­կա­նին մեծ հան­րա­յին ա­ջակ­ցու­թյուն, եւ դա հու­շում է ռու­սա­կան ներ­քին դաշ­տում, պաշտ­պա­նու­թյան հա­մա­կար­գում, տնտե­սա­կան մե­գա­կա­ռույց­նե­րում հրա­տապ փո­փո­խու­թյու­ննե­րի անհ­րա­ժեշ­տու­թյան մա­սին եւ այլն: Սա, հաս­կա­նա­լի է, Ռու­սաս­տա­նի խնդիր­ներն են, ո­րոնք, սա­կայն, մեզ հա­մար եւս կա­րե­ւո­րու­թյուն ներ­կա­յաց­նում են. Ռու­սաս­տանն ինչ­քան ու­ժեղ լի­նի կամ թու­լա­նա, դա ուղ­ղա­կի­ո­րեն ազ­դում է մաս­նա­վո­րա­պես Հա­յաս­տա­նի վրա, ընդ ո­րում՝ ա­մեն­ա­ար­մա­տա­կան կեր­պով:

ՊՐԻ­ԳՈ­ԺԻ­ՆԸ ԲԵ­ԼԱ­ՌՈՒ­ՍՈՒՄ ԻՆՉ ԿԱ­ՐՈՂ Է Ա­ՆԵԼ

Սա­կայն այս­քա­նից զատ, ար­ձա­նագր­վե­ցին նա­եւ կոնկ­րետ փաս­տեր, ո­րոնք, ի­հար­կե, ուղ­ղա­կի կա­պեր պետք է որ ու­նե­նան տե­ղի ու­նե­ցա­ծի պատ­ճառ­նե­րի հետ: Ու թե­եւ այդ կա­պե­րը դեռ հստակ չեն, սա­կայն նշված փաս­տե­րը հնա­րա­վոր զար­գա­ցում­նե­րի մա­սին այս պա­հին էլ բա­վա­կա­նին բան ակ­նար­կում են: Դրանց թվում են այն հայ­տա­րա­րու­թյուն­նե­րը, ո­րոն­ցով ՌԴ նա­խա­գա­հի խոս­նակ Դմիտ­րի Պես­կո­վը բա­ցատ­րեց Պրի­գո­ժի­նի հետ Լու­կա­շեն­կո­յի ձեռքբե­րած պայ­մա­նա­վոր­վա­ծու­թյուն­նե­րը: Այս­պես, այն պա­հից, երբ Պես­կո­վը պաշ­տո­նա­պես ներ­կա­յաց­րեց, թե ինչ պայ­մա­նա­վոր­վա­ծու­թյուն­ներ են ձեռք բեր­վել, ա­ռիթ ու­նե­ցանք ու­շադ­րու­թյուն հրա­վի­րել մեկ հստակ հան­գա­ման­քի վրա վրա: Այն է, Պես­կո­վի այդ մեկ­նա­բա­նու­թյուն­նե­րը նախ ֆիք­սե­ցին, որ «Վագ­նե­րի» կազ­մա­լուծ­ման ո­րե­ւէ ո­րո­շում չկա: Երկ­րոր­դը, մի­ան­գա­մայն հա­վա­նա­կան է, որ Պրի­գո­ժինն ու «Վագ­նե­րի» առն­վազն 25 հա­զա­րա­նոց զո­րա­խում­բը, բաղ­կա­ցած խմբա­վոր­ման ա­մե­նա­կա­րող մար­տիկ­նե­րից,  կա­րող են հայտն­վել Բե­լա­ռու­սում` Ուկ­րա­ի­նա­յի սահ­մա­նին, (https://iravunk.com/?p=258878&l=am): Նա­եւ մատ­նան­շել է­ինք, որ ե­թե նման բան տե­ղի ու­նե­նա, ա­պա դա հնա­րա­վո­րու­թյուն է՝ հար­վա­ծել Լուցկ-Լվով-Ուժգո­րոդ ուղ­ղու­թյամբ՝ ա­րեւմ­տյան ուղ­ղու­թյամբ Ուկ­րա­ի­նա­յի սահ­մա­նի եր­կայն­քով: Կամ մի փոքր ա­վե­լի ա­րե­ւելք` Ռով­նո-Խմել­նից­կի կամ Ժի­տո­միր-Վին­նի­ցա, ինչ­պես նա­եւ՝ ու­ղիղ Կի­ե­ւին: Ու հաշ­վի առ­նե­լով, որ այս բո­լոր հատ­ված­նե­րում, բա­ցի սահ­մա­նա­յին գո­տուց, ուկ­րա­ի­նա­կան այլ խո­շոր ու­ժեր պար­զա­պես չկան, մինչ­դեռ Բե­լա­ռու­սում է ռու­սա­կան մեկ այլ զո­րա­խումբ եւս (տար­բեր գնա­հա­տում­նե­րով` 50-100 հա­զա­րա­նոց), ո­րը կա­րող է շարժ­վել երկ­րորդ է­շե­լո­նով, նման հար­վա­ծը կա­րող է ուկ­րա­ի­նա­կան պա­տե­րազ­մի հա­մար վեր­ջա­կետ դառ­նալ: Այ­սինքն, բա­վա­կան է «Վագ­նե­րը» ճեղ­քի սահ­մա­նա­յին գո­տին, եւ Ուկ­րա­ի­նան ան­մի­ջա­պես հայտն­վում է ա­րեւմ­տյան ուղ­ղու­թյու­նից կտրվե­լու ռե­ալ հե­ռան­կա­րի ա­ռաջ, եւ դա Մոսկ­վա­յի հա­մար պետք է որ գայ­թակ­ղիչ սցե­նար լի­նի:

Ի­հար­կե, նման են­թադ­րու­թյուն­նե­րով ա­մե­նե­ւին էլ նկա­տի չու­նե­ինք, որ Մոսկ­վա­յում հենց այդ­պի­սի ծրա­գիր են մշա­կել, թե` ոչ (թեեւ երեկ խոսվեց, որ Բելառուսում «Վագ­նե­րի» համար ճամբարներ արդեն հիմնվում են` սահմանից 200 եւ Կիեւից` 300 կմ հեռավորությամբ): Նկա­տի ու­նենք, որ նման ստրա­տե­գի­ա­կան հնա­րա­վո­րու­թյուն կա: Եվ ա­հա, նա­խօ­րե­ին նման վար­կած շրջա­նա­ռու­թյան մեջ հայտն­վեց նա­եւ ա­րեւմ­տյան եւ ուկ­րա­ի­նա­կան ա­մե­նա­տար­բեր լրատ­վա­մի­ջոց­նե­րում: Ուկ­րա­ի­նա­կան աղ­բյուր­նե­րը մտա­հոգ­ված են. «Շատ վատ նշան Բան­կո­վա­յի հա­մար, քա­նի որ Վագ­նե­րը X պա­հին կա­րող է հյու­սի­սա­յին ճա­կա­տը բա­ցել Ժի­տո­միր/Ռով­նո ճեղ­քու­մով, ին­չը հսկա­յա­կան խնդիր­ներ կա­ռա­ջաց­նի Ուկ­րա­ի­նա­յի զին­ված ու­ժե­րի հա­մար»: Sky News-ը գրում է. «Պրի­գո­ժինն իր շուր­ջը պա­հել է տաս­նյակ հա­զա­րա­վոր մար­տու­նակ մար­տիկ­նե­րի, ո­րոնք կա­րող են է­ա­կան վտանգ ներ­կա­յաց­նել Ուկ­րա­ի­նա­յի հա­մար: Բրի­տա­նա­ցի գե­նե­րալ Դան­նաթն ա­սել է, որ «մի­ան­գա­մայն հնա­րա­վոր է, որ Ռու­սաս­տա­նը կօգ­տա­գոր­ծի «Վագ­նե­րը»՝ կրկին փոր­ձե­լով գրա­վել Կի­և­ը»: «Ինչ է ի­րա­կա­նում տե­ղի ու­նե­ցել ե­րեկ Ռու­սաս­տա­նում. «Վագ­նե­րը» տե­ղա­փո­խեց իր դիր­քե­րը եւ մո­տե­ցավ Կի­և­ին: Պու­տի­նի խո­րա­մանկ ծրա­գի­րը բա­ցա­հայտ­վեց», այլ վար­կա­ծով` «Պու­տի­նի եւ Պրի­գո­ժի­նի խո­րա­մանկ խա­ղը», «Պու­տի­նը «Վագ­նե­րին» տե­ղա­կա­յեց Բե­լա­ռու­սում» եւ այս­պես շա­րու­նակ: Ընդ ո­րում, գնա­լով նման մեկ­նա­բա­նու­թյուն­նե­րից ա­վե­լի ու ա­վե­լի է խու­ճա­պի հոտ գա­լիս:

ԹԱ­ԿԱՐԴ ԶԵ­ԼԵՆՍ­ԿՈՒ ՀԱ­ՄԱՐ

Ու սրա­նով, կար­ծես թե սկսվում է ա­մե­նագլ­խա­վո­րը, ո­րի պա­րա­գա­յում, ե­թե ան­գամ սա «Պու­տի­նի եւ Պրի­գո­ժի­նի խո­րա­մանկ խա­ղը» չէ, մեկ է, այս ի­րա­վի­ճա­կը կա­րող է է­ա­կան ազ­դե­ցու­թյուն թող­նել ուկ­րա­ի­նա­կան պա­տե­րազ­մի հե­տա­գա ըն­թաց­քի վրա: Այն է, տար­բեր եւ մի­ան­գա­մայն հե­ղի­նա­կա­վոր աղ­բյուր­ներ սկսել են «Վագ­նե­րի» հնա­րա­վոր հար­ձակ­ման մա­սին քար­տեզ­ներ գծել, խո­րի­մաստ սլաք­ներ նկա­րել, եւ որ ա­մե­նա­է­ա­կանն է, հա­մա­ռո­րեն պնդել, որ Զե­լենս­կին պար­տա­վոր է շատ ա­րագ մի­ջոց­ներ ձեռ­նար­կել` «Պրի­գո­ժի­նին կանգ­նեց­նե­լու հա­մար», քա­նի որ. «Եթե «Վագ­նե­րը» Մոսկ­վա չմտավ, Կի­ե­ւի ուղ­ղու­թյամբ ար­շա­վը հաս­տատ կի­սատ չի թող­նի»: Ընդ ո­րում, ար­դեն նա­եւ ուկ­րա­ի­նա­կան աղ­բյուր­ներն են ա­ճող հիս­տե­րի­ա բարձ­րաց­նում` «Զե­լենս­կին պետք է շտա­պի մի­ջոց­ներ ձեռ­նար­կել, ժա­մա­նակ նա չու­նի»: ««Վագ­նե­րի» հե­տե­ւից Բե­լա­ռու­սում ողջ ռու­սա­կան, մի­գու­ցե նա­եւ բե­լա­ռու­սա­կան բա­նա­կը կանց­նի մասշ­տա­բա­յին հար­ձակ­ման, պետք է մի բան մտա­ծել», եւ այս­պես շա­րու­նակ:

Այս ա­մե­նն էլ ա­վե­լի է բար­դաց­նում Զե­լենս­կու հա­կա­սա­կան վի­ճա­կը: Կհար­ձակ­վի՞ «Վագ­նե­րը», թե` ոչ: Այս հար­ցը, մի­ան­շա­նակ, իր սե­ղա­նին ու­նի նա­եւ Զե­լենս­կու գրա­սե­նյա­կը, ու դժվար է ա­սել, որ պա­տաս­խա­նը եւս կա: Հի­մա, ե­թե այդ հնա­րա­վոր հար­ձա­կու­մը կան­խե­լու հա­մար այլ հատ­ված­նե­րից, այդ թվում` հա­կա­հար­ձակ­ման ու­ժե­ր տե­ղա­փո­խի Բե­լա­ռու­սի սահ­ման, ա­պա ստիպ­ված կլի­նի վերջ­նա­կա­նա­պես հրա­ժեշտ տալ «հա­կա­հար­ձա­կում» աս­վա­ծին: Ու դրա­նից հե­տո ի՞նչ հսկա աղ­մուկ կա­ռա­ջա­նա աշ­խար­հով մեկ, ե­թե պարզ­վի, որ Բե­լա­ռու­սում ոչ մի «Վագ­ներ» էլ չկա: Իսկ ե­թե դրա­նից օգտ­վե­լով՝ ռու­սա­կան ստո­րա­բա­ժա­նում­նե­րը ճա­կա­տա­յին մի­ան­գա­մայն ռե­ալ հատ­ված­նե­րում անց­նեն հար­ձակ­մա՞ն եւ մեծ հա­ջո­ղու­թյուն­նե­րի հաս­նեն: Սա ընդ­հուպ, կա­րող է պա­տե­րազ­մի վեր­ջը դառ­նալ` Զե­լենս­կու «քա­ղա­քա­կան ոչն­չաց­մամ­բ» (մի­գու­ցե ոչ մի­այն քա­ղա­քա­կան) հան­դերձ: Մյուս կող­մից, ե­թե այս բո­լոր հրա­պա­րա­կա­յին նա­խազ­գու­շա­ցում­նե­րից հե­տո հրա­ժար­վի ամ­րաց­նել Բե­լա­ռու­սի հատ­վա­ծը, ու «Վագ­նե­րը» ի­րոք հար­ձակ­վի, ա­պա դա Զե­լենս­կու հա­մար քա­ղա­քա­կան ինք­նաս­պա­նու­թյան ա­մե­նա­կարճ ու­ղին կդառ­նա: Ա­ռա­վել եւս, երբ, բա­ցի հրա­պա­րա­կա­յին կար­ծիք­նե­րից, կան նա­եւ պաշ­տո­նա­կան­նե­րը: Օ­րի­նակ, վար­չա­պետ Մա­տե­ուշ Մո­րա­վի­եց­կին հայ­տա­րա­րեց, որ Լե­հաս­տանն ար­դեն ամ­րապն­դում է Բե­լա­ռու­սի հետ սահ­մա­նը` Պրի­գո­ժի­նի եւ «Վագ­նե­րի»՝ այն­տեղ տե­ղա­փոխ­վե­լու մա­սին լու­րե­րի ֆո­նին: Լիտ­վան ա­վե­լի ա­ռաջ գնաց, թե՝ ՆԱ­ՏՕ-ն պետք է ամ­րաց­նի իր ա­րեւմ­տյան թե­ւը եւ այլն: Ու ե­թե Զե­լենս­կին չհե­տե­ւի լե­հե­րի օ­րի­նա­կին, իսկ «Վագ­ներն» ի­րոք հար­ձակ­վի, ա­պա այս դեպ­քում ստիպ­ված է լի­նե­լու ար­տա­կարգ ռե­ժի­մով ու­ժեր նե­տել Ուկ­րա­ի­նա­յի ա­րեւմ­տյան գո­տին պաշտ­պա­նե­լու հա­մար, եւ մյուս ուղ­ղու­թյու­ննե­րում ռու­սա­կան ստո­րա­բա­ժա­նում­նե­րի հար­վածն է­լի ան­խու­սա­փե­լի է դառ­նում: Սա նույն­պես, ընդ­հուպ, կա­րող է պա­տե­րազ­մի վեր­ջը դառ­նալ` Զե­լենս­կու «քա­ղա­քա­կան ոչն­չաց­մամբ» հան­դերձ:

ՔԵ­ՐՈԲ ՍԱՐԳ­ՍՅԱՆ