ՍԵՌԱԿԱՆ ԴԱՍՏԻԱՐԱԿՈՒԹՅՈՒՆ, ԹԵ՞ ԱԶԳԱՅԻՆ ԱՄՈԹ

Վերջերս կառավարության որոշմամբ վավերացվեց Լանզարոտեի կոնվենցիան: Լինելով հայ` մեր ընտանիքներում անընդունելի է սեռական դաստիարակության այդ մոտեցումը դպրոցական ծրագրում ներառելը: Շատերը գտնում են, որ այս կոնվենցիան չի բխում երեխայի իրավունքների պաշտպանության շահերից: Մյուսներն էլ կարծում են` ընդհակառակը, այն կնպաստի սեռական բռնությունների վերացմանը: Ահա այս հարցերի շուրջ ծավալվեց մեր զրույցը մշակույթի գործիչների հետ:

ԳԱԳԻԿ ԳԻՆՈՍՅԱՆ` ազգագրական պարերի մասնագետ, հասարակական գործիչ, կիբեռնետիկ, արցախյան պատերազմի մասնակից:

 – Ի՞նչ կարծիք ունեք  Լանզարոտեի կոնվենցիայի վավերացման մասին:

– Բնականաբար, ցանկացած հայ տղամարդու համար բացասական է: Հատուկ եմ շեշտում հայ տղամարդու, որովհետեւ ինձ համար անհասկանալի է այն մտածելակերպը, որ բոլոր մարդիկ միանման պետք է մտածեն եւ միանման լինեն: Դա այն է, որ, ասենք, մարգագետնում միայն ձնծաղիկ պետք է լինի, կամ միայն վարդ, կամ մեխակ: Ամեն մեկն իր տեղն ունի: Եվ այս տեսանկյունից ծիծաղելի է, որ ինչ-որ տեղ, ինչ-որ մարդկաց ընդունած որոշումը պարտադիր է մեզ համար: Ինչ-որ մի ազգի համար անբարոյական, անբռնազբոս սեռական վարք ունեցող կինը կարող է ընկալվել, որպես լավ սեռական փորձառություն ունեցող կին, բայց հայի համար նա կընկալվի, որպես անբարոյական կին, որը չի կարող իր կինը լինել: Այսինքն` այն ինչ-որ մեկի համար նորմալ է, որ իր երեխան այդպիսի դաստիարակություն ստանա, հայ մարդու համար դա անընդունելի է:

ԻՆՉՈ՞Ւ ՉԵՆՔ ՊԱՐՏԱԴՐՈՒՄ ԵՎՐՈՊԱՅԻՆ ԽԱՇ ՈՒՏԵԼ ՍՈՎՈՐԵԼ

– Արդյո՞ք մեր մենթալիտետին վայել է նման որոշումներ ընդունելը:

– Ինչո՞ւ չենք ուզում թուրքի նման վայրագ, մարդ մորթող ազգ լինենք: Եթե այդպես պետք է հավասարվի, դա էլ որդեգրենք: Կամ ուզենանք, չգիտեմ, որ ազգի նման շեղաչք լինենք: Ինչ-որ մեկի նման մորթի ունենանք:Այդ գույնի: Չէ՞որ բոլորս էլ տարբեր ենք իրարից, եւ մենք ունենք մեր արժեհամակարգը, որը գալիս է մեր բարոյական հատկանիշներից է, մեր ազգային նկարագրից, մեր բնակլիմայական պայմաններից եւ վերջապես մեր պատմությունից: Այսինքն`մեր պատմության փորձառությունը բերել է այսպիսի չափորոշիչների, ինչը որ մենք ունենք: Ինչ-որ մի ազգի մենք չենք պարտադրում, ասենք, Եվրոպային խաշ ուտել սովորել եւ ասել, որ մեր իրավունքները ոտնահարում են, որովհետեւ դուք խաշ չեք սիրում: Չենք ասում` չէ՞որ դուք մեր իրավունքները ոտնահարում եք, որովհետեւ մենք նման հարսանեկան ծես չունեք:

ՉԻ ԿԱՐԵԼԻ ԸՆԴՈՒՆԵԼ ԱՅՆ, ԻՆՉԸ ԽՈՐԹ Է ՄԵՐ ԱՐԺԵՀԱՄԱԿԱՐԳԻՆ

– Կոնվենցիան արդյո՞ք շահեր չի հետապնդում:

– Ինչո՞ւ պետք է իրենց մոտեցումը որդեգրենք: Ինչը որ որդեգրելի եւ ընդունելի է, ընդունում ենք: Մենք շատ արագ սովորող եւ ընդունակ ժողովուրդ ենք: Բայց ինչը որ մեր արժեհամակարգի համար խորթ է եւ անընդունելի, չի կարելի ինչ-որ կոնվենցիաներով ընդունել: Որովհետեւ, կոնվենցիաները գնում են ինչ-որ շահերի  հետեւից: Չկա աշխարհում ինչ-որ պետություն, որը ցանկացած ինչ-որ որոշում կայացնում է ի շահ հակառակ ինչ-որ մի ազգի եւ ի հակառակ իր շահերի: Չկա մի որեւէ պետություն, որը որոշումներ է կայացնում իր շահերին հակառակ: Եվ, բնականաբար, այն, ինչը որ իր շահերից է բխում, հետո պարտադրում է մյուս ազգերին: Այսինքն` իր շահերը թելադրում է մյուս ազգերին եւ դրանով ավելի խոցելի դարձնում մյուս ազգին:

ՄԵՆՔ ՄԵՐ ՏԵՍԱԿՆ ՈՒՆԵՆՔ

– Մարդկանց կամքից հակառակ այս օրենքն ընդունելը մարդու իրավունքների խախտում չէ՞:

– Որտե՞ղ է մարդու իրավունքը, եթե դու ինձ պարտադրում ես ընդունել մի բան, որը ես չեմ ուզում: Եթե ես չեմ հանգել այդ եզրահանգման, կյանքի այդ մոտեցմանը, ինչո՞ւ եք պարտադրում ինձ: Դուք պարտադրում եք որ  այս տեսակի իրավունքները պետք է հարգվեն: Կա հակառակ տեսակետը: Պե՞տք է հարգվի, թե` չէ: Եթե ես նորմալ տղամարդ եմ, դասարանում չեմ հայտարարում, որ ես նորմալ տղամարդ եմ: Ինչի՞ եք պարտադրում, որ նա իրավունք ունի հայտարարել, որ համասեռամոլ է: Անհասկանալի չափորոշիչներ են, որը ոչ մի տրամաբանության չեն ենթարկվում: Ուղղակի տարրական պարտադրանք է, որպեսզի մեզ բերեն իրենց տեսակին: Բայց մենք մեր տեսակն ունենք:

ԱՆԳԱՄ ԿՈՎԿԱՍՅԱՆ ՄԵՂՈՒՆԵՐՆ ԵՆ ՏԱՐԲԵՐՎՈՒՄ ԵՎՐՈՊԱԿԱՆԻՑ

- 20-րդ դարի սկզբին կա հայ մեղվաբույծ Չիֆթալարյանի նամակը Կովկասի մեղվաբույծներին: Որտեղ նա հիմնարար ապացույցներ է բերում, որ կովկասյան մեղուները բառացիորեն տարբերվում են եվրոպական մեղուներից: Ինչպիսի անարդարություն: Պատկերացնում եք` ո՞նց կարող ենք մենք մեզ թույլ տալ նման  մոտեցում, որ մենք տարբերվում ենք եվրոպական մեղուներից: Այսքանը հերիք չի, մեր ծաղիկներն էլ են տարբերվում: Եվ պատկերացնում ե՞ք, մեր ծաղիկների նեկտարը գտնվում է ավելի խորը, քան եվրոպական ծաղիկներինը: Եվ դրա համար կովկասյան մեղուն մի փոքր ավելի մեծ է, որ կարողանա փոշոտի իր կովկասյան ծաղիկը եւ հետո այդտեղից նեկտարը հավաքի, տանի մեղր սարքի: Բայց մենք որդեգրել ենք եվրոպական այդ մեղրամոմի բջիջների չափը: Եվ մենք ուղղակի կապկելով Եվրոպային, զրկել ենք մեզ մեր չափաբաժին մեղրից, որը կարող է լինել Կովկասում: Սա մեր տարրական կապկումն է, բայց եթե ծաղիկն ու մեղուն անգամ նման չեն իրար, մենք իրենց կապկելով, մեզ զրկել ենք մեր հնարավորություններից:

– Կարելի՞ է ասել, որ մարդկանց դրել են կաղապարների մեջ:

– Ինչպե՞ս կարելի է մարդկանց դնել նույն կաղապարների մեջ: Ոնց որ հրամայենք բոլոր մարդկանց,որ բոյը պետք է լինի 1,80, քաշը` 80կգ, մազերը` գանգուր, աչքերի գույնը` կապույտ: Կարելի՞ է այդպիսի որոշում կայացնել: Ողղակի ծիծաղելի է այս ամեն ինչը, որ դեռ 20-րդ դարի սկզբին հայ մեղվաբույծը հասկացել է, իսկ որոշ մարդիկ դեռ չեն հասկացել: Մինչեւ հիմա (ես հայ մեղվաբույծներից հետաքրքրվել եմ), մենք եվրոպական մեղրամոմով ենք մեր փեթակները սարքում: Հետեւաբար, Հայկական լեռնաշխարհի մեղրի մի հատվածը մնում է ծաղիկների մեջ, իսկ մի մասն էլ ծաղիկների չի փոշոտվում, որովհետեւ այդ մեղրամոմից դուրս եկած մեղուն չի հասցնում բոլոր ծաղիկներին փոշոտել:

ԱՍԵԼՈՒ ԱՅՆՔԱՆ ԲԱՆ ԿԱ, ՈՐ ԱՎԵԼԻ ԼԱՎ Է ԼՌԵԼ

ՎԻԳԵՆ ՍՏԵՓԱՆՅԱՆ` ՀՀ արվեստի վաստակավոր գործիչ, բեմադրիչ, դերասան

– Ի՞նչ կարծիք ունեք  Լանզարոտեի կոնվենցիայի վավերացման մասին:

– Վատ: Ինչպես եւ մի շարք նման որոշումների մասին: Ասելու այնքան բան կա, որ ավելի լավ է լռել: ինձ համար սա... խոսք էլ չեմ գտնում: Մենք եւ մեր երեխաները մեծացանք առանց որեւէ կոնվենցիաների: Նորմալ ընտանիք կազմեցինք: Այդ հարցերի մասին չէինք էլ մտածում, հիմա էլ չեմ ուզում: Ինձ համար դա անհասկանալի է եւ անիմաստ: Երեխան պիտի մնա երեխա, կինը` կին, տղամարդը` տղամարդ: Նման հարցերում առաջին ուսուցիչները` ծնողներն են: Ու եթե նրանք սիրում են իրենց երեխային, ուշադիր են նրա նկատմամբ, ոչ մի խնդիր չի լինի:

ՃԻՇՏ ԵՄ ՀԱՄԱՐՈՒՄ

ԱՐԱ ԳԵՎՈՐԳՅԱՆ` ռեժիսոր, դերասան

– Ի՞նչ կարծիք ունեք  Լանզարոտեի կոնվենցիայի վավերացման մասին:

 – Նորմալ: Այն կնպաստի ազգային եւ միջազգային համագործակցության զարգացմանը:Երեխաների սեռական շահագործման եւ նրանց հանդեպ սեռական բռնության դեմ մղվող պայքարում:

– Արդյո՞ք ճիշտ է, որ 6 տարեկան երեխան պատկերացում ունենա սեռական կողմնորոշման վերաբերյալ:

– Այո, ճիշտ է:

ՆՈՒՆԵ ԶԱՔԱՐՅԱՆ

Այս թեմայով Այսպիսի ապագա է Արեւմուտքը նախապատրաստում Հայաստանի համար Գերմանացիների «դարդը» ոչ թե արցախահայության վիճակն է, այլ Ստամբուլյան կոնվենցիայի ընդունումը «Ինչ անել» չիմանալու ճգնաժամ է... Ուժեղ հարված ենք տալու իշխանությանը. Չախալյան Եթե ձեռնոց են նետում, կվերցնենք, թող Ստամբուլյան կոնվեցիայի վավերացումից հեռու խաղան. Չախալյան Թույլ չենք տա, որպեսզի մեր զավակներին քարոզեն, թե արդեն դուք կարող եք ընտրել ձեր սեռը. Սոնա Աղեկյան