ԷՐ­ՄԵ­ՆԻՍ­ՏԱ­ՆԻ ՍՏՐԿՈՒ­ԹՅԱՆ, ԱՅԼ ՈՉ ԹԵ «ԿԱ­ԴԱՍՏ­ՐԻ» ՎԿԱ­ՅԱ­ԿԱՆ

Կա­պի­տու­լյանտ վիժ­ված­քը ԱԺ-ում կաս­կա­ծի տակ դրեց Հա­յաս­տա­նի Հան­րա­պե­տու­թյան տա­րած­քա­յին ամ­բող­ջա­կա­նու­թյու­նը՝ հայ­տա­րա­րե­լով, թե «30 տա­րի ապ­րում ենք մի տեղ, ո­րի կա­դաստ­րի վկա­յա­կա­նը չու­նենք»: Նա ընդգ­ծեց, որ Հա­յաս­տա­նը` որ­պես պե­տու­թյուն, իր բազ­մա­հա­զա­րա­մյա գո­յու­թյան ըն­թաց­քում եր­բեք կա­դաստ­րի վկա­յա­կան չի ու­նե­ցել: Այ­սինքն` պե­տա­կա­նու­թյան հար­ցը բե­րեց-հա­վա­սա­րեց­րեց իր դժբախտ ման­կու­թյան օ­րե­րի իր ապ­րած գո­մին կից տնա­մերձ հո­ղա­մա­սի մա­կար­դա­կի:

ԹՈՒՐ­ՔԻ ԿԱՄ­ՔԻ ԴԻԿ­ՏԱ­ՏՈՒ­ՐԱ

ՀՀԿ փոխ­նա­խա­գահ Ար­մեն Ա­շո­տյա­նի հա­մոզ­մամբ` կա­պի­տու­լյանտն ի­րա­կա­նում Հա­յաս­տա­նի մահ­վան վկա­յա­կա­նի հարցն է լու­ծում. «Փաս­տո­րեն դա­վա­ճան տա­կան­քի կար­ծի­քով Հա­յաս­տա­նի «կա­դաստ­րի վկա­յա­կա­նը» Ադր­բե­ջա­նը պի­տի տա՞: Որ աշ­խարհն իր մի­ջազ­գա­յին կա­ռույց­նե­րով եւ երկր­նե­րով Հա­յաս­տա­նի տա­րած­քա­յին ամ­բող­ջա­կա­նու­թյու­նը ճա­նա­չել է, տո էլ կա­դաստ­րի, տո էլ ծննդյան, տո էլ ա­մուս­նու­թյան վկա­յա­կան­նե­րը վա­վե­րաց­րել է, էդ հեչ, Ա­լի­ե­ւի ստո­րագ­րու­թյամբ «կա­դաստ­րի վկա­յա­կա­նը» մե՞ջ»:

Թուր­քի կամ­քը ՀՀ բարձ­րա­գույն ամ­բի­ո­նից բա­ցե­ի­բաց շա­րադ­րող պե­տա­կան դա­վա­ճա­նի բար­բա­ջան­քը ունկնդ­րե­լը փսխե­լու աս­տի­ճան նող­կա­լի էր: Իսկ ժո­ղո­վուր­դը լուռ է: Նման է, որ ժո­ղովր­դի համ­բե­րու­թյան բա­ժա­կը պար­զա­պես ծակ է ու եր­բեք չի լցվի: Ռազ­մա­կան փոր­ձա­գետ Կա­րեն Վրթա­նե­սյանն ա­ռա­վել քան մռայլ գույ­նե­րով է ներ­կա­յաց­նում ՔՊ-ական խուն­տա­յի նա­խագծ­ված ա­պա­գան. «Հա­յաս­տա­նի ինչ-որ մա­սեր կհանձն­վեն Ադր­բե­ջա­նին, իսկ հիմ­նա­կա­նում Հա­յաս­տա­նը կգտնվի Թու­քի­ա­յի լրիվ վե­րահս­կո­ղու­թյան տակ: Դեռ հարց է՝ ՀՀ պե­տա­կա­նու­թյու­նը ֆոր­մալ ա­ռու­մով կպահ­պան­վի, թե` ոչ: Հաշ­վի առ­նենք նա­և, որ Նի­կոլ Փա­շի­նյա­նի հայ­տա­րա­րու­թյուն­նե­րը, ո­րոնք նա միշ­տա­պես հար­ցա­կան ձև­ով է ձև­ա­կեր­պում, բայց ի­րա­կա­նում նպա­տա­կա­ուղղ­ված կեր­պով  բե­րում-հասց­նում է ինչ-որ հանգր­վա­նի: Նույն կերպ նա ֆան­տաս­տիկ թվա­ցող, իբր հռե­տո­րա­կան հար­ցե­րով Ար­ցա­խը բե­րեց-հասց­րեց բո­լո­րիս հայտ­նի հանգր­վա­նին»,- փաս­տեց ռազ­մա­կան փոր­ձա­գե­տը: Կա­րեն Վրթա­նե­սյա­նը շեշ­տեց՝ ՀՀ իշ­խա­նու­թյուն­ներն Ադր­բե­ջա­նին են հանձ­նում ոչ մի­այն Ար­ցա­խը, այլ նա­և ՀՀ ռազ­մա­վա­րա­կան նշա­նա­կու­թյան կա­րև­ո­րա­գույն կտոր­ներ. «Թշնա­մին խեղ­դում է Հա­յաս­տա­նը: Հի­մա էլ ար­դեն թե­մա է բարձ­րաց­րել, թե Հա­յաս­տանն ընդ­հան­րա­պես գո­յու­թյուն ու­նի՞ որ­պես պե­տու­թյուն: ՀՀ իշ­խա­նու­թյու­նը զավ­թած ներ­կա­յիս խում­բը ոչ թե Հա­յաս­տա­նի իշ­խա­նու­թյուն է, այլ Թուր­քի­ա­յի և Ադր­բե­ջա­նի շա­հե­րը ներ­կա­յաց­նող օ­կու­պա­ցի­ոն վար­չա­կարգ»:

Պաշտ­պա­նու­թյան նախ­կին փոխ­նա­խա­րար, ՀՀԿ ԳՄ ան­դամ Ար­տակ Զա­քա­րյանն էլ այդ «կա­դաստ­րա­յին» պատ­մու­թյան հե­տև­յալ վտան­գա­վոր աս­պեկտն է մատ­նան­շում. «Նի­կո­լի հո­րի­նած «կա­դաստ­րի թուղթ» օ­պե­րա­ցի­ան, ինչ­պես բո­լոր թե­մա­նե­րը, ոչ մի­այն կեղծ են, այլ նա­և ծայ­րա­հեղ վտան­գա­վոր: Ստաց­վում է, որ Հա­յաս­տա­նի Հան­րա­պե­տու­թյունն ըստ Նի­կո­լի` «ապօ­րի­նի պե­տու­թյուն» է, ո­րը 1992թ.-ից սկսած ա­պօ­րի­նի ան­դա­մակ­ցել է ՄԱԿ-ին և բո­լոր մի­ջազ­գա­յին կա­ռույց­նե­րին, հաս­տա­տել է ա­պօ­րի­նի դի­վա­նա­գի­տա­կան հա­րա­բե­րու­թյուն­ներ, կնքել է հա­զա­րա­վոր բազ­մա­կողմ ու երկ­կողմ մի­ջազ­գա­յին ա­պօ­րի­նի պայ­մա­նագ­րեր և այլն: Ե­թե ծու­ղակ հան­դի­սա­ցող այս շին­ծու գա­ղա­փարն Ա­լի­և­ը չի տվել Նի­կո­լին, ա­պա ո՞վ է այդ թշնա­մա­կան թե­զը հու­շել Հա­յաս­տա­նի հինգ տա­րե­կան «վար­չա­պե­տին»: Նի­կո­լի ու­ղե­ղին հա­սու «կա­դաստ­րի թուղ­թը» երկր­նե­րը ձեռք են բե­րում հայ­րե­նա­տի­րու­թյամբ, խե­լա­ցի իշ­խա­նու­թյուն­նե­րով ու քա­ղա­քա­կան կամ­քով, բա­նա­կի ու­ժով և ո­գով, երկ­րի անվ­տան­գու­թյունն ա­պա­հո­վե­լու կա­րո­ղու­թյամբ, հա­սա­րա­կա­կան հա­մե­րաշ­խու­թյամբ, տնտե­սա­կան և սո­ցի­ա­լա­կան ռե­սուրս­ներ ստեղ­ծե­լով ու վե­րար­տադ­րե­լով, ազ­գա­յին ինք­նու­թյամբ և պատ­մա­կան հի­շո­ղու­թյամբ, ազ­գա­յին իղ­ձե­րի ու գա­ղա­փար­նե­րի հա­մար ան­դա­դար պայ­քա­րե­լով: Ոչ թե «տա՛նք, որ ա­վե­լի շուտ վա­րի գնանք»` դա­վա­դիր բա­նա­ձև­ով»:

Օ­տար­նե­րը լի­ա­կա­տար ի­րա­վունք ու­նեն Նի­կո­լին կան­չեն, նվաս­տաց­նեն ու ճամ­փեն` նրանց հա­մար կա­պի­տու­լյան­տը «Ты раб, ты трус, ты ар­мя­нин» բա­նա­ձև­ի քայ­լող մարմ­նա­ցում է: Ա­մեն ինչ ճիշտ է, մի­այն «ар­мя­нин» բառն է ան­տե­ղին, քան­զի թուրք և դա­վա­ճան բա­ռե­րից չնեղ­վող այս ճի­վա­ղը ոչ թե հայ է, գե­նապղծ­ված մի թա­փոն:

ԱՆԿ­ՄԱՆ Ա­ՄԵ­ՆԱ­ՑԱԾՐ ԿԵ­ՏՈ՞ՒՄ ԵՆՔ

ՀՀԿ ԳՄ ան­դամ Է­դո­ւարդ Շար­մա­զա­նո­վի դի­տարկ­մամբ՝ Փա­շի­նյա­նի հայ­տա­րա­րու­թյու­նը նշա­նա­կում է, որ նա Թուր­քի­ա­յի և Ադր­բե­ջա­նի կա­մա­կա­տարն է, ու­րիշ ո­չինչ. «Այսքա­նից հե­տո Նի­կո­լի կող­քին ով կանգ­նած է՝ նա էլ է Թուր­քի­ա­յի և Ադր­բե­ջա­նի կա­մա­կա­տա­րը: Այս մար­դը կա՛մ տգի­տու­թյան, կա՛մ դա­վա­ճա­նու­թյան, կա՛մ պե­տա­կան թշնա­ման­քի չեմ­պի­ոն է: Բա որ Հա­յաս­տա­նը կա­դաստ­րի վկա­յա­կան չու­ներ, ՀԱՊԿ-ից ին­չո՞ւ է­իք նե­ղա­նում, թե՝ գնա­հա­տա­կան չի տա­լիս: Ո՞նց կա­րող է ՄԱԿ-ի ան­դամ երկ­րի ոչ բա­րով ղե­կա­վա­րը կանգ­նի-ասի՝ կա­դաստ­րի վկա­յա­կան չու­նենք: Նի­կոլն ա­պա­ցու­ցեց, որ իր հա­մար ցար ի բո­գը Ա­լի­ևն է»:

Ա­լի­և­ի հնա­զանդ ստրու­կի մոս­կո­վյան «գաստ­րոլ­նե­րը» նույն­պես ա­ռա­վել քան նող­կա­լի են: «Մենք ակն­կա­լում ենք, որ ադր­բե­ջա­նա­կան եր­կա­թու­ղի­նե­րը բաց կլի­նեն Հա­յաս­տա­նի բեռ­նե­րի հա­մար»,- այս մա­սին հայ­տա­րա­րել է Հա­յաս­տա­նի վար­չա­պե­տի ա­թո­ռը զավ­թած­ Նի­կոլ Փա­շի­նյա­նը ՌԴ նա­խա­գահ Վլա­դի­միր Պու­տի­նի հետ հան­դիպ­մա­նը: Լրիվ «իմնեմ­նի­մի» ո­ճով նա նշել է, որ ակն­կա­լում է՝ Հա­յաս­տա­նի գնացք­նե­րը Նա­խի­ջև­ա­նի տա­րած­քով կհաս­նեն օ­րի­նակ Ռու­սաս­տա­նի Դաշ­նու­թյուն կամ էլ Ի­րա­նի Իս­լա­մա­կան Հան­րա­պե­տու­թյուն. «Մենք ակն­կա­լում ենք այս հար­ցե­րի պա­րի­տե­տա­յին լու­ծում՝ հիմն­ված, ինչ­պես ես ար­դեն ա­սացի, հիմն­ված երկր­նե­րի ինք­նիշ­խա­նու­թյան և ի­րա­վա­սու­թյան վրա»: Նա­խի­ջև­ա­նի տա­րած­քով գնալ Ռու­սաս­տան` աշ­խար­հագ­րա­կան այդ­պի­սի այ­լա­սեր­վա­ծու­թյուն մի­այն Նի­կո­լի ու­ղե­ղում կա­րող էր ծնվել: Ա­լի­ևն էլ Մոսկ­վա­յում փաս­տեց, որ Նի­կոլն ամ­բող­ջո­վին հնա­զանդ­վել է իր կամ­քին. «Կար­ծում եմ, որ Հա­յաս­տա­նի ղե­կա­վա­րու­թյան՝ Ղա­րա­բաղն Ադր­բե­ջա­նի մաս ճա­նա­չե­լու վե­րա­բե­րյալ հայ­տա­րա­րու­թյու­նից, ինչ­պես նա­և հստակ թվեր նշե­լով Ադր­բե­ջա­նի տտա­րած­քա­յին ամ­բող­ջա­կա­նու­թյան ճա­նա­չու­մից հե­տո հա­մա­ձայ­նագ­րի այլ հար­ցե­րի շուրջ հա­մա­ձայ­նե­ցու­մը կըն­թա­նա ա­վե­լի հեշտ, քա­նի որ դա այն գլխա­վոր գոր­ծոնն էր, ո­րի շուրջ մենք հա­մա­ձայ­նու­թյան չէ­ինք կա­րո­ղա­նում գալ»:

Վլա­դի­միր Պու­տի­նի մի ակ­նարկն էլ մեզ ոչ մի լավ բան չի խոս­տա­նում. «Շնոր­հա­կա­լու­թյուն եմ հայտ­նում Ե­ԱՏՄ ան­դամ բո­լոր երկր­նե­րի ղե­կա­վար­նե­րին սերտ հա­մա­գոր­ծակ­ցու­թյան և փո­խա­դարձ ա­ջակ­ցու­թյան հա­մար, ինչ­պես նա­և այ­սօր­վա մեր աշ­խա­տանք­նե­րին մի­ա­ցած, բայց Ե­ԱՏՄ ան­դամ չհան­դի­սա­ցող­նե­րին` դե­ռևս»: Այդ «դե­ռևս»-ը Ադր­բե­ջանն է: Ա­վե­լորդ է, չէ՞, բա­ցատ­րել, թե ում հաշ­վին կա­րող է լի­նել այդ բան­կե­տը... Իսկ որ Նի­կո­լը կի­րա­ռի Հա­յաս­տա­նի ու­նե­ցած վե­տո­յի ի­րա­վուն­քը` Օ­դե­սա­յի հրե­ա­նե­րի խոս­քով ա­սած, «Не сме­ши­те мои та­поч­ки», ա­վե­լի շուտ այլ­մո­լո­րա­կա­յին­նե­րը կգան Հա­յաս­տա­նը փրկե­լու, քան Նի­կո­լը նման բան հա­մար­ձակ­վի:

Ինչ վե­րա­բե­րում է ՀԱՊԿ-ից դուրս գա­լու «շուստ­րի­գեղ­ցի­ա­կան» խա­ղե­րին, ա­պա ռազ­մա­կան փոր­ձա­գետ Կա­րեն Վրթա­նե­սյա­նի հա­մոզ­մամբ, ար­դեն մեկ տա­րուց ա­վե­լի է՝ ակն­հայտ է, որ Նի­կոլ Փա­շի­նյա­նը Հա­յաս­տա­նը ոչ թե դուրս է բե­րում ՀԱՊԿ-ից, այլ Հա­յաս­տա­նը տա­նում է Ռու­սաս­տա­նի հետ բախ­ման: Դեռ 2021 թվա­կա­նի հու­նի­սին քա­ղա­քա­գետ Կա­րեն Բե­քա­րյա­նը հստակ ձև­ա­կեր­պեց, թե ինչ է կա­տար­վում. ա­սաց, որ Նի­կոլ Փա­շի­նյա­նը Հա­յաս­տա­նի տա­րած­քում աշ­խար­հա­քա­ղա­քա­կան կոնֆ­լիկտ է հրահ­րում, որ­պես­զի քա­ո­սի մեջ պա­հի իր իշ­խա­նու­թյու­նը:

Քա­ո­սի հիմ­քերն ա­պա­հո­վե­լու հա­մար էլ սրանք կաս­կա­ծի տակ են դնում ան­գամ քա­ռօ­րյա պա­տե­րազ­մի հաղ­թա­նա­կը, և ընդ­հան­րա­պես փոր­ձում են ար­ժեզր­կել բո­լոր հաղ­թա­նակ­նե­րը: Ար­մեն Ա­շո­տյա­նի գնա­հատ­մամբ. «Քա­ռօ­րյա պա­տե­րազ­մի հաղ­թա­նա­կը կաս­կա­ծի տակ են դնում Ա­լի­և­ը, Նի­կոլն ու իր մանկ­լա­վիկ «քա­ծե­րը»:

Ապ­րի­լյա­նը կանգ է ա­ռել 3 հիմ­նա­կան պատ­ճառ­նե­րով.

1. Հայ­կա­կան բա­նա­կի կտրուկ հա­կա­հար­ված­նե­րով մար­տի դաշ­տում:

2. Հայ­կա­կան դի­վա­նա­գի­տու­թյան ճկուն եւ պրո­ակ­տիվ գոր­ծո­ղու­թյուն­նե­րով:

3. Երկ­րի ռազ­մա­քա­ղա­քա­կան ղե­կա­վա­րի վճռա­կան եւ կոշտ լի­նե­լու հան­գա­ման­քով:

Պա­տե­րազ­մի եր­րորդ օ­րը Սերժ Սարգ­սյա­նը հրա­վի­րեց Հա­յաս­տա­նում հա­վա­տար­մագր­ված Ե­ԱՀԿ ան­դամ երկր­նե­րի դես­պան­նե­րին և ու­ղիղ խոս­քով ա­սաց՝ ե­թե պա­տե­րազ­մը այս քա­նի օ­րը չկանգ­նի, մենք ճա­նա­չե­լու ենք Ար­ցա­խի Հան­րա­պե­տու­թյու­նը: 1,5 օր անց պա­տե­րազ­մը ա­վարտ­վեց»:

Ի դեպ,  Քա­ռօ­րյա պա­տե­րազ­մում ա­վե­լի քիչ տղա է զոհ­վել, քան սեպ­տեմ­բե­րի եր­կօ­րյա ագ­րե­սի­ա­յի ժա­մա­նակ եր­կու օ­րե­րի ըն­թաց­քում: Ապ­րի­լյա­նին ռազ­մա­գե­րի չու­նե­ինք, ան­հետ կո­րած չու­նե­ինք, եւ գի­տե­ինք մեր հե­րոս­նե­րի ա­նուն­նե­րը: Իսկ սրանք մեր հե­րոս­նե­րի հետ` և՛ ող­ջե­րի, և՛ նա­հա­տակ­նե­րի, վար­վում են այն­պես, որ նույ­նիսկ թուրքն է զար­մա­ցած մնում: Թուր­քե­րը զոհ­ված­նե­րի մայ­րե­րին հայ­հո­յանք չեն գրում, իսկ սրանց ֆեյ­քերն ու կեղ­տա­րյուն ժե­խե­րը գրում են:

ՀՈՎ­ՀԱՆ­ՆԵՍ ԳԱ­ԼԱ­ՋՅԱՆ