ԱՍՔ ԹՈՒՐՔ­ՆԻ­ԿՈ­ԼԻ ԵՎ «ՇՊԻ­ՈՆ» ԱԽՔ-Ի ՄԱ­ՍԻՆ

«Իմ կեն­սագ­րու­թյան ըն­թաց­քում շատ քիչ եմ հան­դի­պել ան­նա­մուս ու ան­թա­սիբ ար­ցախ­ցու: Ցա­վով պի­տի խոս­տո­վա­նեմ, որ այս լու­սան­կա­րում պատ­կեր­վա­ծը դրան­ցից մեկն է, ով ըն­դա­մե­նը մի քա­նի տա­րի ա­ռաջ հո­խոր­տում էր Ար­ցա­խը Մայր Հա­յաս­տա­նին կա­պող եր­րորդ ճա­նա­պար­հի կա­ռուց­ման մա­սին, բայց ըն­դա­մե­նը ե­րեկ՝ բա­ռա­ցի­ո­րեն ա­սաց, որ «Նո­յեմ­բե­րի 9-ի հայ­տա­րա­րու­թյամբ Ադր­բե­ջա­նի ստո­րագ­րու­թյամբ Լա­չի­նի մի­ջանց­քը ամ­բող­ջո­վին հանձն­վել է ՌԴ-ին եւ այս պա­հին Լա­չի­նի մի­ջանց­քում տե­ղի ու­նե­ցող ի­րա­դար­ձու­թյուն­նե­րի ամ­բողջ պա­տաս­խա­նատ­վու­թյու­նը կրում է ՌԴ-ն»: Հո­տի հա­մար, հա­մոզ­ված եմ, սրա ա­սա­ծը, բնա­կան ու օ­րի­նա­չափ է, բայց ՄՏԱ­ԾՈՂ հա­յի հա­մար, ցա­վոք՝ տա­ռա­պանք...»,- ար­ձա­նագ­րում է ռազ­մա­կան փոր­ձա­գետ, ար­ցախ­ցի գնդա­պետ Սե­նոր Հաս­րա­թյա­նը:

ОН РАБ, ОН ТРУС, ОН... «АРМЯНИН»

Պուշ­կի­նի թև­ա­վոր խոս­քի վե­րա­շա­րադ­րան­քում «ар­мя­нин»-ը չա­կերտ­ված ենք դրել, զի մի քա­նի հա­տուկ ծա­ռա­յու­թյուն­նե­րի «շպի­ո­նի» համ­բավ ու­նե­ցող ԱԽՔ-ի մոտ մի­այն ազ­գա­նունն է հայ­կա­կան, իսկ գոր­ծու­նե­ու­թյու­նը հա­կա­հայ է: Ամ­բողջ Ար­ցա­խը ժա­մա­նա­կին շշու­կով խո­սում էր, թե այդ կեր­պա­րան­քի հայ­րը որ­դու որ ա­ռանձ­նա­հատ­կու­թյան պատ­ճա­ռով ինք­նաս­պան ե­ղավ... Այն ա­ռանձ­նա­հատ­կու­թյան, ո­րը շատ է սի­րում բրի­տա­նա­կան MI-6 հա­տուկ ծա­ռա­յու­թյան ղե­կա­վար, Էր­դո­ղա­նի մտե­րիմ ըն­կեր Ռի­չարդ Մու­րը: Ի դեպ, մեր ԱԽՔ-ը ար­տաք­նա­պես նման է Էր­դո­ղա­նին, և Ֆեյս­բու­քում մեր հայ­րե­նա­կից­նե­րը կա­տա­կում է­ին, որ ե­թե Էր­դո­ղա­նը մեռ­նի, ա­պա ԱԽՔ-ին կա­րե­լի է գոր­ծու­ղել Թուր­քի­ա, Էր­դո­ղա­նի տե­ղը կանց­նի...

Սա­կայն ա­վե­լի կա­րև­որ է, թե ին­չու Պու­տի­նի հետ հե­ռա­խո­սազ­րույ­ցից հե­տո Նի­կոլն ԱԽՔ-ին ու­ղար­կել Հ1, կամ դրդել վա­զե­լու Պետ­րո­սի­կի մոտ: «Նո­յեմ­բե­րի 9-ի հայ­տա­րա­րու­թյամբ և Ադր­բե­ջա­նի ստո­րագ­րու­թյամբ, Լա­չի­նի մի­ջանց­քը պատ­կա­նում է ՌԴ-ին, այն ամ­բող­ջո­ւթյամբ հանձն­վել է Ռու­սաս­տա­նին և այս պա­հին այն­տեղ տե­ղի ու­նե­ցո­ղի ամ­բողջ պա­տաս­խա­նատ­վու­թյու­նը կրում է ՌԴ-ն»,- «Հար­ցազ­րույց» հա­ղորդ­ման ժա­մա­նակ հայ­տա­րա­րեց ԱԽՔ Ար­մեն Գրի­գո­րյանը: «Եթե հնա­րա­վոր է բա­նակ­ցու­թյուն­նե­րով հար­ցը լուծ­վի, ա­պա բո­լորս էլ եր­ջա­նիկ կլի­նենք, որ հնա­րա­վոր է ե­ղել դի­վա­նա­գի­տու­թյան շնոր­հիվ լուծ­ել, իսկ ե­թե այդ ճա­նա­պար­հով հար­ցե­րը չեն լուծ­վում, ա­պա պետք է գոր­ծո­ղու­թյուն­ներ հե­տև­են: Նո­յեմ­բե­րի 9-ի հայ­տա­րա­րությա­մբ Լա­չի­նի մի­ջանցքն ամ­բող­ջո­վին պատ­կա­նում է Ռու­սաս­տա­նի Դաշ­նու­թյա­նը, և այս­տեղ ոչ մե­կը մյու­սին չի կա­րող մե­ղա­վոր նշա­նա­կի, կա պա­տաս­խա­նատ­վու­թյուն և այն թղթով նույ­նիսկ հստակ է, սա հայ­տա­րա­րու­թյուն չէ»,- ա­սաց Ար­մեն Գրի­գո­րյա­նը: «Լա­չի­նի մի­ջանց­քում ՌԴ ռազ­մա­բա­զա­յի մոտ տե­ղի է ու­նե­նում ադր­բե­ջա­նա­կան ան­ցա­կե­տի տե­ղադ­րում և բո­լո­րի մոտ հարց է ա­ռա­ջա­նում, թե ինչ­պե՞ս է այն տե­ղի ու­նե­նում՝ Ադր­բե­ջանն այդ­քա՞նի է հա­սել, որ կա­րո­ղա­նում է նման քայ­լե՞ր կա­տա­րել, թե՞ սա այլ պայ­մա­նա­վոր­վա­ծու­թյուն է, այլ խնդիր կա այս­տեղ: Այդ հար­ցե­րի պա­տաս­խա­նը դե­ռևս չկա»,- պնդեց ԱԽՔ-ը:

Հի­մա ինչ, կա­պի­տու­լյան­տը հանձ­նա­րա­րել էր «ատա՞մ ցույց տալ» ռուս­նե­րին, և այդ դե­րի հա­մար ընտ­րել այդ ա­նա­տամ ստրկա­միտ սո­րո­սա­կա­նին:  Սա­կայն ԱԽՔ-ը նա­և «տա­կառ գլո­րեց» ընդ­դի­մու­թյան վրա: «Եթե ո­րև­է պե­տու­թյուն իր ռազ­մա­վա­րա­կան շա­հե­րը ստո­րա­դա­սե­լու է ո­րև­է երկ­րում գտնվող ան­ձին, կամ ան­ձանց, ա­պա այն պե­տու­թյուն չէ»,- հայ­տա­րա­րեց Ար­մեն Գրի­գո­րյա­նը՝ մեկ­նա­բա­նե­լով ընդ­դի­մու­թյան ա­ռաջ քա­շած այն վար­կա­ծը, որ Ար­ցա­խում կա­տար­վա­ծի մե­ղա­վո­րը ՀՀ իշ­խա­նու­թյուն­ներն են, ո­րոնք ՌԴ թի­կուն­քում Ա­րև­մուտ­քի հետ խա­ղեր են տա­լիս:

Սե­լի փո­խա­րեն սել­վորն է ճռռում:

ԿԱ­ՊԻ­ՏՈՒ­ԼՅԱՆ­ՏԻ ԳԱՐ­ՇԵ­ԼԻ ԳԵՐԽՆ­ԴԻ­ՐԸ

Իսկ թե ԱԽՔ-ը ին­չու էր գնա­ցել Հ1 «ախք» ու­տե­լու, պարզ մեկ­նա­բա­նում է Ար­մեն Ա­շո­տյա­նը. «Կա­րող ենք են­թադ­րել, որ հե­ռա­խո­սազ­րույ­ցը (Նի­կոլ-Պու­տին-խմբ.) հարթ չի ան­ցել, մեղմ ա­սած, և Ե­րև­ա­նի իշ­խա­նա­վոր­նե­րը փոր­ձում են Հ1-ի ե­թե­րում «ատամ ցույց տալ», ինչն ակն­հայ­տո­րեն ձա­խող­ված դի­վա­նա­գի­տու­թյան մա­սին է վկա­յում,

5 տա­րի Հա­յաս­տա­նի և Ար­ցա­խի ա­րյունն ու մի­ջոց­նե­րը ծծող մա­կա­բույծ­ներն այդ­պես էլ չեն հաս­կա­ցել, թե ինչ է նշա­նա­կում պե­տու­թյուն և պե­տա­կա­նու­թյուն ու, շա­րու­նա­կա­բար դրսև­ո­րե­լով պրի­մի­տիվ աճ­պա­րա­րու­թյուն­ներ, մա­նի­պու­լյա­ցի­ոն գոր­ծի­քա­կազ­մը դարձ­րել են սե­փա­կան իշ­խա­նու­թյու­նը պա­հե­լու ճղճիմ գոր­ծիք:

Չհաս­կա­նա­լով գլո­բալ աշ­խար­հա­քա­ղա­քա­կա­նու­թյու­նից, սրանք չեն կա­րո­ղա­նում կա­տա­րել նա­և տա­րա­ծաշր­ջա­նա­յին զար­գա­ցում­նե­րի կան­խա­տե­սում­ներ:

«Ռու­սաս­տանն է մե­ղա­վոր» թե­զի­սը դարձ­նե­լով սե­փա­կան ձա­խո­ղում­նե­րի ար­դա­րաց­ման, բա­ցատ­րու­թյան պատ­ճառ` մի­այն ա­վե­լի են սրում ու խո­րաց­նում են ի­րա­վի­ճա­կը:

...Նրանք չեն հաս­կա­ցել, որ ոչ մի պե­տու­թյուն պար­տա­վոր չէ քո փո­խա­րեն կան­խել պա­տե­րազ­մը, իսկ ոչ քո մեղ­քով պա­տե­րազմ սկսվե­լու դեպ­քում՝ պայ­քա­րել այդ պա­տե­րազ­մի ժա­մա­նակ, կռիվ տալ և ջան­քեր գոր­ծադ­րել թե՛ ռազ­մա­ճա­կա­տում, թե՛ դի­վա­նա­գի­տու­թյան մեջ»:

ՀՀԿ փոխ­նա­խա­գա­հի խոս­քով` ԱԽՔ-ի մի­ջո­ցով հեր­թա­կան ան­գամ հնչեց այն թե­զը, որ այս խուն­տա­յի հա­մար կա­րև­որ է ըն­դա­մե­նը հա­յե­րի բնա­կու­թյունն Ար­ցա­խում, ընդ ո­րում ՝ մի­ֆա­կան ի­րա­վունք­նե­րի և անվ­տան­գու­թյան քո­ղի ներ­քո: Այ­սինքն՝ կրկին բաց տեքս­տով ակ­նարկ­վեց, որ Ար­ցա­խը լի­նե­լու է Ադր­բե­ջա­նի կազ­մում, և ըն­դա­մենն այն­տեղ հա­յե­րի բնա­կու­թյան խնդիրն է դրվում. «Արմե­նին, Նի­կո­լին և մնա­ցյա­լին պատ­կա­նում են մի­այն նրանց՝ դե­ռևս մինչ այ­սօր զբա­ղեց­րած գե­րա­տես­չու­թյուն­նե­րի ա­թոռ­նե­րը: Ի դեպ, սրանք այն­քան են խճճվել սե­փա­կան տե­ղե­կատ­վա­կան ար­տա­թո­րան­քի մեջ, որ հի­մա էլ պնդում են, թե՝ գնում են բա­նակ­ցու­թյուն­նե­րի, թե­պետ օ­րեր ա­ռաջ հայ­տա­րա­րում է­ին, թե բա­նակ­ցու­թյուն­ներ չկան: Ար­ցա­խում էթ­նիկ զտման վտան­գի մա­սին խո­սում է մի իշ­խա­նու­թյան ներ­կա­յա­ցու­ցիչ, ո­րի ղե­կա­վարն ապ­րի­լի 24-ի Հա­յոց Ցե­ղաս­պա­նու­թյան ու­ղերձն ակն­հայ­տո­րեն թուր­քա­կան ե­լև­էջ­նե­րով էր գրել, մի ղե­կա­վա­րի, որ ան­գամ ե­ղած ցե­ղաս­պա­նու­թյունն է ու­րա­նում»:

Մա­հա­ցու վտան­գը կախ­վել է Ար­ցա­խի և Սյու­նի­քի վրա` ճիշտ այն­պես, ինչ­պես 1920-21 թվա­կան­նե­րին: Իսկ խուն­տա­յի քա­րո­զիչ­նե­րը Կա­պա­նի օ­դա­նա­վա­կա­յա­նի թռիչք­նե­րի փոր­ձարկ­ման կադ­րեր են շրջա­նա­ռում` փոր­ձե­լով ցույց տալ, թե կա­րև­ո­րում է Սյու­նի­քի զար­գա­ցու­մը: Պատ­գա­մա­վոր Տիգ­րան Աբ­րա­հա­մյա­նը հի­շեց­նում է, որ օ­դա­նա­վա­կա­յա­նի հիմ­նա­նո­րո­գու­մից մին­չև տեխ­նի­կա­կան հնա­րա­վո­րու­թյուն­նե­րի ստեղ­ծու­մը մին­չև 2018 թվա­կանն է ար­վել, բայց մի կա­րև­որ հան­գա­ման­քի մա­սին իշ­խա­նա­կան քա­րոզ­չու­թյու­նը եր­բեք չի խո­սի: Երբ Կա­պա­նի օ­դա­նա­վա­կա­յա­նի գոր­ծարկ­ման մա­սին դեռ նոր է­ին քննար­կում­ներ ըն­թա­նում, այն թշնա­մուց ու­ղիղ գծով հե­ռու էր շուրջ 100 կի­լո­մետ­րով, իսկ հի­մա նույն օ­դա­նա­վա­կա­յա­նը, նրա թռիչ­քու­ղին, հա­րա­կից հան­րա­պե­տա­կան նշա­նա­կու­թյան ճա­նա­պար­հը սո­վո­րա­կան ավ­տո­մա­տի նշա­նա­ռու­թյան դաշ­տում են` 100-200 մետ­րի վրա:

Ա­հա այդ­պի­սի վի­ճակ: Իսկ խուն­տան ի­րեն պատ­ռում է, որ Սյու­նի­քի կա­մա­վոր­նե­րի ձեռ­քը զենք չհայտն­վի, զի կա­պի­տու­լյանտ­նե­րը եր­կյու­ղում են, որ կա­մա­վոր­նե­րը պար­տի­զա­նա­կան կռվի մե­թոդ­նե­րով ա­զե­րի զավ­թիչ­նե­րին կվռնդեն դաշ­տե­րից ու ա­րո­տա­վայ­րե­րից, ո­րոնք Նի­կո­լը բա­նա­վոր «փո­խըմբռն­մամբ» նվեր է տվել Ա­լի­և­ին: Նույ­նիսկ ԱԺԲ-ն է ար­դեն դա­տա­խա­զու­թյուն դի­մել` մե­ղադ­րե­լով խուն­տա­յին ՀՀ տա­րածք­նե­րը այլ պե­տու­թյան փո­խան­ցե­լու և ա­պօ­րի­նի սահ­մա­նա­զա­տում և սահ­մա­նագ­ծում ի­րա­գոր­ծե­լու մեջ:

Բայց մի­ա­ժա­մա­նակ ԱԺԲ-ն տիտ­ղո­սա­յին ընդ­դի­մու­թյու­նից «գո­ղա­ցել» է «դի­մադ­րու­թյան շար­ժում» եզ­րույ­թը: Ե­րև­ի հա­տուկ փոր­ձում են հան­րա­յին ցաս­ման և զայ­րույ­թի գո­լոր­շին բաց թող­նել: Իսկ զայ­րույ­թը լուռ կու­տակ­վում է, դա ե­րև­ում է հա­սա­րակ ան­կու­սակ­ցա­կան քա­ղա­քա­ցի­նե­րի ցա­սում­նա­լից ինք­նա­բուխ քայ­լե­րից: Օ­դում հա­մա­ժո­ղովր­դա­կան պայ­թյու­նի հոտ է զգաց­վում` այն­պես, ինչ­պես 1921-ի փետր­վա­րին: Դրա շա­րու­նա­կու­թյու­նը ե­ղավ Նժդե­հի հիմ­նադ­րած Լեռ­նա­հա­յաս­տա­նի Հան­րա­պե­տու­թյու­նը, ո­րը հա­ջո­ղու­թյամբ դի­մադ­րեց բո­լոր տե­սա­կի թուր­քե­րին և թրքա­բոլ­շև­իկ­նե­րին, դրանց ջար­դե­լով տաս­նյակ հա­զար­նե­րով` ըն­դա­մե­նը 28 զո­հի և 150 վի­րա­վո­րի գնով:

Իսկ Նի­կո­լը, բնա­կա­նա­բար, ձգտում է թույլ չտալ 102 տար­վա վա­ղե­մու­թյան տար­բե­րա­կի կրկնու­թյու­նը, նա շտա­պում է մին­չև վերջ կա­տա­րել թու­րքե­րին և օ­տա­րերկ­րյա այլ տե­րե­րին տված խոս­տում­նե­րը, ստա­նալ ե­րաշ­խիք­ներ և ճո­ղոպ­րել: ՍԴ աշ­խա­տա­կազ­մի նախ­կին ղե­կար Էդ­գար Ղա­զա­րյա­նը մեծ մտա­վա­խու­թյուն­ներ ու­նի. «2023 թվա­կա­նի մա­յի­սի 10-ին լրա­նում է Ադր­բե­ջա­նում ժո­ղովր­դի հայր հա­մար­վող Հեյ­դար Ա­լի­և­ի ծննդյան 100-ամյա­կը: Ե­թե ադր­բե­ջա­նա-թուր­քա­կան հե­ղա­փո­խու­թյան ա­ռաջ­նորդ հայ­րե­նի­քի գո­ղը 2022 թվա­կա­նին Մեհ­րի­բան Ա­լի­և­ա­յի ծննդյան 58-ամյա­կին նվի­րեց Բեր­ձոր քա­ղա­քը, ա­պա սար­սա­փով է հնա­րա­վոր պատ­կե­րաց­նել, թե ինչ նվեր է պատ­րաս­տել մա­յի­սի 10-ին` հայր Ա­լի­և­ի ծննդյան օր­վա ա­ռի­թով: Այդ սար­սա­փը չտես­նե­լու հա­մար պետք է մտա­ծել մի­այն մեկ բա­նի` մին­չև այդ օ­րը, մեկ օր շուտ դրան իշ­խա­նու­թյու­նից վռնդվե­լու և պատ­ժե­լու մա­սին»:

Հա, ի­զուր չէր, որ Նե­մե­սի­սի հու­շար­ձա­նի բաց­մա­նը ե­կած Տիգ­րան Ա­վի­նյա­նին քա­ղա­քա­ցի­նե­րը դա­վա­ճան է­ին ան­վա­նել և պարզ ա­սել, որ ինքն էլ Նե­մե­սի­սի «ապրանք» է: Բա­վա­կա­նին ա­րագ ա­ճում են նի­կո­լիզ­մի հան­դեպ զրո հան­դուր­ժո­ղա­կա­նու­թյան տրա­մադ­րու­թյուն­նե­րը: Լռու­թյուն է` փո­թոր­կից ա­ռաջ:

ՀՈՎ­ՀԱՆ­ՆԵՍ ԳԱ­ԼԱ­ՋՅԱՆ